۶۹- سوره:حاقه

• سوره:حاقه
• تعداد آیات:۵۲
• محل نزول:مکه
• تعداد کلمات:۲۵۶
• تعداد حروف:۱۰۸۴
• معنی عنوان سوره:

  آنچه حق است، یکی از نامهای قیامت.

• علت نام گذاری:

  اولین آیه سوره که بیانگر حقانیت وقوع قیامت است این کلمه از ریشه «حق» گرفته شده است. حاقه یکی از نامهای روز قیامت است.

• نام های دیگر سوره:

  ندارد

• محتوای سوره:

  مسایل مربوط به قیامت و خصوصیات آن و ذکر سه نام برای قیامت در این سوره: حاقه، قارعه، واقعه. سرنوشت اقوام کافر پیشین مخصوصاً قوم عاد، ثمود و فرعون. انذارهای قوی و مؤکد برای همه کافران و منکران قیامت. وحی و نبوت، عظمت قرآن و مقام پیامبر اسلام (ص) و کیفر تکذیب کنندگان.

• ترتیب:

  به ترتیب جمع آوری، شصت و نهمین سوره است و به ترتیب نزول، هفتاد و هفتمین سوره است که بعد از سوره «ملک» و قبل از سوره «معارج» نازل شده است.

• داستان های سوره:

  ندارد

• اولین آیه سوره:

  الْحَاقَّةُ

• آیه پایانی سوره:

  فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظِیمِ

• فضیلت تلاوت سوره:

  پیامبر اسلام (ص) فرمود: «کسی که سوره «حاقه» را بخواند خداوند حساب او را در قیامت آسان می کند.»

۶۲- سوره:جمعه

• سوره:جمعه
• تعداد آیات:۱۱
• محل نزول:مدینه
• تعداد کلمات:۱۸۰
• تعداد حروف:۷۲۰
• معنی عنوان سوره:یکی از روزهای هفته
• علت نام گذاری:چون آیه ۹ اهمیت و عظمت نماز جمعه را بیان می کند و اینکه این روز، روز بزرگ و عید هفتگی اسلامی است.
• نام های دیگر سوره:ندارد
• محتوای سوره:تسبیح عمومی موجودات و توصیف خدا. هدف بعثت پیامبر اسلام (ص) از نظر تعلیم و تربیت. هشدار به مؤمنان که از اصول آیین حق منحرف نشوند و اشاره به قوم یهود در رابطه با دین. قانون عمومی مرگ، دریچه ای به سوی عالم بقا. دستورمهم و موکد بر انجام فریضه نماز جمعه و تعطیل کسب و کار برای شرکت در آن و تحکیم پایه های جامعه اسلامی.
• ترتیب:به ترتیب جمع آوری، شصت و دومین سوره است و به ترتیب نزول، صد و هشتمین سوره است که بعد از سوره «تحریم» و قبل از سوره «تغابن» نازل شده است.
• داستان های سوره:ندارد
• اولین آیه سوره:یُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ الْمَلِکِ الْقُدُّوسِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ
• آیه پایانی سوره:وَإِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْوًا انفَضُّوا إِلَیْهَا وَتَرَکُوکَ قَائِمًا قُلْ مَا عِندَ اللَّهِ خَیْرٌ مِّنَ اللَّهْوِ وَمِنَ التِّجَارَةِ وَاللَّهُ خَیْرُ الرَّازِقِینَ
• فضیلت تلاوت سوره:پیامبر اسلام (ص) فرمود: «هر کس سوره جمعه را بخواند به تعداد کسانی که در نماز جمعه شرکت می کنند و کسانیکه شرکت نمی کنند در تمام بلاد مسلمین ده حسنه به او می بخشد.»

۳۲- سوره:سجده

• سوره:سجده
• تعداد آیات:۳۰
• محل نزول:مکه
• تعداد کلمات:۳۸۰
• تعداد حروف:۱۵۰۰
• معنی عنوان سوره:

  سجده کردن( پیشانی بر زمین نهادن برای عبادت خدا).

• علت نام گذاری:

  آیه ۱۵ این سوره که دستور سجده در برابر خدا را داده است . از نشانه های مؤمن این است که هنگام یادآوری آیات ونشانه های خدا به علامت تعظیم و سپاس، به خاک افتاده و در برابر او سجده می کند و خدا را می ستاید.)

• نام های دیگر سوره:

  مضاجع، الم سجده، الم تنزیل، سجدة- جزر

• محتوای سوره:

  عظمت قران و نزول آن از سوی خداوند و نفی اتهامات دشمنان از آن.نشانه های خدا در آسمان و زمین و تدبیر جهان.آفرینش انسان از خاک وآب نطفه و روح الهی و اعطای وسایل فراگیری علم ودانش یعنی چشم و گوش و هوش از سوی خدا به او.رستاخیز و حوادث قبل از آن یعنی مرگ و بعد از آن یعنی سؤال و جواب.بشارت مؤمنین به بهشت و انذار فاسقان به عذاب آتش.اشاره به تاریخ بنی اسرائیل و سرگذشت موسی(ع) و پیروزی امت او.توحید و نشانه های عظمت خداوند.تهدید دشمنان لجوج.سرگذشت امتهای پیشین و سرنوشت دردناک آنان.

• ترتیب:

  به ترتیب جمع آوری، سی و دومین سوره است و به ترتیب نزول، شصتمین سوره است که بعد از سوره «غافر=مؤمن» وقبل از سوره «شوری» نازل شده است.

• داستان های سوره:

  ندارد

• اولین آیه سوره:

  الم

• آیه پایانی سوره:

  فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَانتَظِرْ إِنَّهُم مُّنتَظِرُونَ

• فضیلت تلاوت سوره:

  امام صادق(ع) فرمود: « هر کس سوره سجده را در هر شب جمعه بخواند خداوند نامه اعمال او را به دست راست او می دهد و گذشته او را می بخشد و از دوستان محمد(ص) و اهل بیت او (ع) خواهد بود.»

۲۵- سوره:فرقان

• سوره:فرقان
• تعداد آیات:۷۷
• محل نزول:مکه
• تعداد کلمات:۸۹۲
• تعداد حروف:۳۷۳۳
• معنی عنوان سوره:جدا کننده. فرق گذارنده( بین حق و باطل)
• علت نام گذاری:آیه اول این سوره که یکی از نامهای قران می باشد و جدا کننده حق از باطل است به علت اینکه قرآن معیار سنجش و میزان تشخیص بین حق و باطل است.
• نام های دیگر سوره:تبارک(چون این سوره با کلمه «تبارک» آغاز می شود ودر این سوره سه بار تکرار شده است.)
• محتوای سوره:تقویت روحی پیامبر اسلام(ص) در تبلیغ مکتب و استقاکت در رویارویی با مشرکین .در هم کوبیدن شدید منطق مشرکان.طرح بهانه جویی آنها و پاسخ به آنها و بیم دادن از عذاب خدا و مجازاتهای دردناک.سرگذشت اقوام پیشین بر اثر مخالفت با دعوت پیامبران که گرفتار سخت ترین بلاها شدند.قیامت و حسرت های مردم در آن روز برای بیدار کردن وجدان بشری از غفلت.دلایل توحید و نشانه های عظمت خدا در جهان آفرینش از جمله نعمتهای: روشنایی آفتاب، ظلمت وتاریکی شب، وزش بادها، زنده شدن زمینهای مرده، دریا، آفرینش آسمانها وزمین در شش روز، سیر منظم خورشید وماه. صفات مؤمنان راستین( عباد الرحمان) به صورت جامع و جالب «از آیه ۶۳ به بعد.» و(مجموعه ای از اعتقادات، عمل صالح، مبارزه با شهوات، داشتن آگاهی کافی، تعهد و احساس مسئوولیت اجتماعی).مقایسه مؤمنین با کفار و بیان موضع هر دو گروه.
• ترتیب:به ترتیب جمع آوری، بیست وپنجمین سوره است به ترتیب نزول، چهل و یکمین سوره است که بعد از سوره «یس» و قبل از سوره «فاطر» نازل شده است.
• داستان های سوره:اصحاب الرس: ۳۸٫
• اولین آیه سوره:تَبَارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعَالَمِینَ نَذِیرًا
• آیه پایانی سوره:قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزَامًا
• فضیلت تلاوت سوره:امام موسی بن جعفر(ع) فرمود: «تلاوت سوره تبارک (فرقان) را ترک مکن چرا که هر کسی آن را در هر شب بخواند خداوند او را هرگز عذاب نمی کند و او را مورد حساب قرار نمی دهد و جایگاهش در بهشت برین است.» توضیح: در این سوره آنچنان صفات بندگان خالص خدا تشریح شده که هر کس براستی آنرا از جان ودل بخواند و صفات و اعمال خود را بر ان منطبق سازد جایگاهش فردوس اعلی می باشد.

۱۶- سوره:نحل

• سوره:نحل
• تعداد آیات:۱۲۸
• محل نزول:مکه
• تعداد کلمات:۸۴۰
• تعداد حروف:۷۷۰۷
• معنی عنوان سوره:

  زنبور عسل

• علت نام گذاری:

  آیه ۶۸ و ۶۹ درباره زنبور عسل و خانه سازی آن و تهیه عسل از میوه ها و گلها و شفا بخش بودن عسل و الهام خدایی به زنبور سخن گفته شده است که یکی از نشانه های زیبای توحید و قدرت و رحمت خداوند است.

• نام های دیگر سوره:

  نعم(نعمتها)

• محتوای سوره:

  تشریح ریزه کاری های نعمتهای زمینی و آسمانی خداوند برای بیدار کردن حس شکرگزاری انسان و از این طریق نزدیک ساختن او به خدا. تشریح نعمتهای: دریا، باران، نور آفتاب، انواع گیاهان، میوه ها و مواد غذایی، ماهیها، کشتی، جواهرات دریایی، روشنایی ستارگان، حیواناتی که خدمتگزار انسان هستند، منافع و برکاتی که از حیوانات به دست می آید، انواع وسایل زندگی، نعمت فرزند و همسر و انواع طیبات. ذکر دلایل توحید و عظمت خلقت خدا،‌وحی، بعثت و معاد. تهدید مشکران و مجرمان، بدعتهای مشرکان با مثالهایی حسی و جالب و سرزنش آنها. برحذر داشتن انسان از وسوسه های شیطان. قسمتهایی از احکام اسلامی مانند: دستور به عمل، احسان، هجرت، جهاد، نهی از فحشاء و منکر و ظلم و ستم و پیمان شکنی، دعوت به شکرگزاری از نعمتها. حرمت شراب، گوشت میت، گوشت خوک، خوردن خون و حیوانی که بدون ذبح سر بریده شده. ذکر ابراهیم قهرمان توحید به عنوان یک بنده شکرگزار.

• ترتیب:

  به ترتیب جمع آوری، شانزدهمین سوره است. و به ترتیب نزول، شصت ونهمین سوره است که بعد از سوره «کهف» و قبل از سوره «نوح» نازل شده است.

• داستان های سوره:

  ابراهیم: ۱۲۰٫

• اولین آیه سوره:

  أَتَى أَمْرُ اللّهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا یُشْرِکُونَ

• آیه پایانی سوره:

  إِنَّ اللّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَواْ وَّالَّذِینَ هُم مُّحْسِنُونَ

• فضیلت تلاوت سوره:

  پیامبر اسلام(ص) فرمود: «کسی که این سوره بخواند خداوند او را در برابر نعمتهایی که در این جهان به او بخشیده محاسبه نخواهد کرد.»

۷- سوره:اعراف

• سوره:اعراف
• تعداد آیات:۲۰۶
• محل نزول:مکه
• تعداد کلمات:۳۸۲۵
• تعداد حروف:۱۳۸۷۷
• معنی عنوان سوره:

  جایی میان بهشت و جهنّم

• علت نام گذاری:

  آیه ۴۵ سوره اعراف می باشد، چون از اصحاب اعراف سخن رفته است. آنجا که مردمی به سر خواهند برد که، حسنات و سیئات و اعمال نیک و بد آنها با هم برابر است.

• نام های دیگر سوره:

  المص

• محتوای سوره:

  اشاره کوتاه و محکم به مسأله مبدأ و معاد ؛ شرح داستان با اهمیت آدم برای احیای شخصیت انسان ؛ موضوع عرش ؛ میزان ؛ عالم ذرّ ؛ اعراف و محّلی که اصحاب اعراف با اهل بهشت گفتگو دارند( آیات ۴۵ تا ۴۸) ؛ بر شمردن پیمانهای خدا با فرزندان آدم در مسیر هدایت و صلاح ؛ سرگذشت بسیاری از اقوام و پیامبران پیشین مانند: نوح، لوط، موسی، هود، صالح، شعیب، بنی اسرائیل و مبارزه موسی با فرعون برای نشان دادن شکست ناکامی اقوامی که از مسیر توحید و عدالت و پرهیزکاری منحرف شوند و هم برای نشان دادن پیروزی مؤمنان راستین ؛ خطاب بنی آدم در این سوره ۵بار با لحن هشدار دهنده ؛ داستان روی آوردن قوم موسی به سوی گوساله پرستی(آیه ۱۴۸ به بعد).

• ترتیب:

  به ترتیب جمع آوری، هفتمین سوره و به ترتیب نزول، سی وهشتمین سوره قرآن است که بعد از سوره«صاد» و قبل از سوره«جنّ» نازل شده است.

• داستان های سوره:

  آدم:۱۱تا ۲۴، نوح:۵۹تا ۶۴، لوط و قومش: ۸۰،هود۶۵ تا۷۲، صالح: ۷۳ تا۸۴،شعیب:۸۵تا ۹۳، اصحاب سبت:۱۶۳تا ۱۶۴، قوم ثمود:۷۳، قوم عاد:۶۵، قوم فرعون:۱۰۹، و موسی:۱۰۳تا ۱۶۸٫

• اولین آیه سوره:

  المص

• آیه پایانی سوره:

  إِنَّ الَّذِینَ عِندَ رَبِّکَ لاَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِهِ وَیُسَبِّحُونَهُ وَلَهُ یَسْجُدُونَ

• فضیلت تلاوت سوره:

  امام صادق(ع) فرمود:«هر کسی سوره اعراف را در هر ماه بخواند در روز قیامت از کسانی خواهد بود که نه ترسی بر آنهاست و نه غمی دارند و اگر در هر جمعه بخواند، در روز قیامت از کسانی می باشد که بدون حساب به بهشت می روند.»

۶- سوره:تحریم

• سوره:تحریم
• تعداد آیات:۱۲
• محل نزول:مدینه
• تعداد کلمات:۲۴۶
• تعداد حروف:۱۱۶۰
• معنی عنوان سوره:

  حرام و ممنوع ساختن

• علت نام گذاری:

  آیه اول این سوره است که خطاب به پیامبر می فرماید چرا چیزی را که خداوند بر تو حلال ساخته بر خود حرام می کنی؟ (حرمت و تحریم بدعت گذاری و تحریم حلال).

• نام های دیگر سوره:

  یا ایها النبی ـ متحرم ـ لم تحرم تحرم

• محتوای سوره:

  پنج آیه اول ماجرای پیامبر (ص) و اینکه بعضی غذاهای حلال را بر خود تحریم فرمود. خطاب و توصیه بر همه مؤمنین در مورد مراقبت در امر تعلیم و تربیت خانواده و لزوم توبه از گناهان (آیه ۶ تا ۸). فرمان جهاد با کفار و منافقین به پیامبر اسلام (ص) و سختگیری با آنان. سرزنش و ملامت بعضی از زنان پیامبر (ص). قیامت و عذاب دوزخ. نمونه ای از همسران ناشایست (همسر نوح و همسر لوط). نمونه ای از زنان شایسته و الگو در عفت و ایمان (حضرت مریم و آسیه همسر فرعون).

• ترتیب:

  به ترتیب جمع آوری، شصت و ششمین سوره است و به ترتیب نزول، صد و هفتمین سوره است که بعد از سوره «حجرات» و قبل از سوره «جمعه» نازل شده است.

• داستان های سوره:

  زن نوح: ۱۰، زن فرعون: ۱۱، مریم: ۱۲٫

• اولین آیه سوره:

  یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَکَ تَبْتَغِی مَرْضَاتَ أَزْوَاجِکَ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ

• آیه پایانی سوره:

  وَمَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِیهِ مِن رُّوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِکَلِمَاتِ رَبِّهَا وَکُتُبِهِ وَکَانَتْ مِنَ الْقَانِتِینَ

• فضیلت تلاوت سوره:

  رسول خدا (ص) فرمود: «هرکس این سوره را بخواند خداوند توفیق توبه خالص به او می دهد.»

۱۰۴- سوره:همزه

• سوره:همزه
• تعداد آیات:۹
• محل نزول:مکه
• تعداد کلمات:۳۳
• تعداد حروف:۱۳۰
• معنی عنوان سوره:

  عیب جو

• علت نام گذاری:

  در آیه اول کسانی را که به حرکات چشم و ابرو دیگران را مسخره می کنند و عیب جویی می نمایند و شخصیت دیگران را با این کارها می شکنند نکوهش کرده است.

• نام های دیگر سوره:

  لمزه

• محتوای سوره:

  نکوهش کسانیکه فقط مال جمع می کنند و تمام ارزشها را در آن خلاصه می کنند و به دیگران که مال ندارند به دیده حقارت می نکرند و انها را مسخره می کنند. نکوهش ثروت اندوزان مستکبر و خودخواهان حیله گر که از تحقیر و عیب جویی و استهزا و غیبت دیگران لذت می برند و با آن تفریح می کنند. سرنوشت دردناک آنها که چگونه به صورت حقارت آمیزی در دوزخ پرتاب می شوند و آتش سوزان جهنم بر قلب آنها مسلط می شود و روح و جان آنها را به آتش می کشد ( آتش سوزان و مستمر و طولانی ) .

• ترتیب:

  به ترتیب جمع آوری ، صد و چهارمین سوره است و به ترتیب نزول ، سی و یکمین سوره است که بعد از سوره «قیامه» و قبل از سوره «مرسلات» نازل شده است.

• داستان های سوره:

  ندارد

• اولین آیه سوره:

  وَیْلٌ لِّکُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ

• آیه پایانی سوره:

  فِی عَمَدٍ مُّمَدَّدَةٍ

• فضیلت تلاوت سوره:

  امام صادق (ع) فرمود : « هر کس سوره همزه را در نماز فریضه ای بخواند ، فقر از او دور می شود ، روزی به او روی می آورد و مرگهای زشت و بد از او دفع می گردد. »

۲۹- سوره:عنکبوت

• سوره:عنکبوت
• تعداد آیات:۶۹
• محل نزول:مکه
• تعداد کلمات:۱۹۸۱
• تعداد حروف:۴۱۹۵
• معنی عنوان سوره:

  حشره معروف

• علت نام گذاری:

  آیه ۴۱ سوره که اندیشه های الحادی کافران به عنکبوت که سست ترین خانه ها را دارد تشبیه شده است ضمناً کلمه عنکبوت در تمام قرآن دو بار به کار رفته که هر دو در این سوره است.

• نام های دیگر سوره:

  ندارد

• محتوای سوره:

  مسأله امتحان، وضع منافقان(ارتباط این دو مسأله با هم، زیرا شناخت منافقان جز در طوفانهای امتحانات و آزمونها ممکن نیست).گوشه هایی از سرنوشت پیامبران بزرگی همچون نوح و ابراهیم و لوط و شعیب که در برابر گردنکشانی همچون نمرود و ثروتمندان خودخواه قرار داشتند و کیفیت این مبارزه و پایان آن برای دلداری پیامبر اسلام(ص) و مؤمنان اندک نخستین.توحید، نشانه های خدا در عالم آفرینش و مبارزه با شرک.ضعف و ناتوانی معبود های ساختگی و پیرامون عنکبوت صفت آنها.عظمت قرآن و دلایل حقانیت پیامبر اسلام(ص) و لجاجت مخالفان.

• ترتیب:

  به ترتیب جمع آوری، بیست و نهمین سوره است و به ترتیب نزول، هشتاد و چهارمین سوره است که بعد از سوره «روم» و قبل از سوره «مطففین» نازل شده است.

• داستان های سوره:

  نوح: ۱۴ تا ۱۵، ابراهیم:۱۶ تا ۱۷و ۳۱، لوط: ۲۸ تا ۳۰ و ۳۲ تا ۳۵، شعیب: ۳۶ تا ۳۸، موسی ۳۹، اصحاب السفینه:۱۵٫

• اولین آیه سوره:

  الم

• آیه پایانی سوره:

  وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ

• فضیلت تلاوت سوره:

  امام صادق(ع) فرمود: «هر کس سوره عنکبوت و روم را در ماه رمضان تلاوت کند به خدا سوگند اهل بهشت است.» توجه: ااگر فقط از نخستین آیه این سوره الهام بگیریم و خود را آماده سازیم اهل بهشت خواهیم بود.

۱۱۲- سوره:اخلاص

• سوره:اخلاص
• تعداد آیات:۴
• محل نزول:مکه
• تعداد کلمات:۱۵
• تعداد حروف:۴۷
• معنی عنوان سوره:خالص کردن و پاک کردن.
• علت نام گذاری:اسم این سوره از معنای سوره گرفته شده به جهت خالص کردن اعتقادات از هر گونه شرک و آلودگی، هر کس به این سوره و محتوای آن اعتقاد داشته باشد دین و عقیده‌اش از انحرافات و عیبها پاک شده و خالص می شود.
• نام های دیگر سوره:توحید ـ الاساس، نسبته الرب، قل هو الله ـ الصمد
• محتوای سوره:توحید پروردگار و یگانگی او. پاسخی در برابر پرسش یهود از رسول الله که خواستند خدا را برای آنها توصیف کند. سوره معرف خداست. ذات خدا یگانه است و دویی بردار نیست. (نفی همتا از ذات مقدسش) خدا نه پسر دارد و نه دختر. خداوند فرزند ندارد و پدر نیست (نفی تثلیث: خدایان سه گانه). خداوند بی نیاز است و نیازمندان به او روی می آورند (نفی نیاز) .بی همتا است (نفی شریک و شبیه).
• ترتیب:به ترتیب جمع آوری، صد و دوازهمین سوره است و به ترتیب نزول،‌ بیست و یکمین سوره است که بعد از سوره «ناس» و قبل از سوره «نجم» نازل شده است.
• داستان های سوره:ندارد
• اولین آیه سوره:قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ
• آیه پایانی سوره:وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًا أَحَدٌ
• فضیلت تلاوت سوره:پیامبر اسلام (ص) فرمود: «کسیکه ایمان به خدا و روز قیامت دارد، خواندن سوره قل هو الله احد را بعد از هر نماز ترک نکند، چرا که هر کس آن را بخواند خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او جمع می کند و خودش و پدر و مادر و فرزندش را می آمرزد.»