تاریخ الغیبة الکبری، کتابی تاریخی و کلامی به زبان عربی، نوشته سید محمد صدر است. این اثر دومین مجموعه از یک رشته پژوهش هایی درباره حضرت مهدی است و عنوان کلی آن «موسوعة الامام المهدی» می باشد. این کتاب دارای پیشگفتاری درباره تعریف «غیبت کبری» و سه بخش است: تاریخ زندگی شخصی حضرت مهدی علیه السلام؛ تاریخ انسانیت در روزگار غیبت کبری ؛ شرایط ظهور و نشانه های آن.
امام علی علیه السلام درباره نجات یافتگان این دوران می فرماید: «و آن زمانی است که از فتنه ها نجات نمی یابد؛ مگر مؤمنانی که بی نام و نشانند. اگر در حضور باشند، شناخته نشوند و اگر غایب گردند، کسی سراغ آنان را نمی گیرد. آنها برای سیرکنندگان در شب ظلمانی جامعه ها، چراغ های هدایت و نشانه های روشن اند. نه مفسده جو هستند و نه فتنه انگیز. نه در پی اشاعه فحشایند و نه مردمی سفیه و لغو گو. اینانند که خداوند درهای رحمتش را به سوی شان باز می کند و سختی ها ومشکلات را از آنان برطرف می سازد».
اگر «مفضّل» تلفّظ شود، به معنی (برتری داده شده) و (مردی که برتری و فضیلت او بر دیگران محرز باشد) است. و چنانچه «مُفْضِلْ» بخوانیم آن هم به معنی «بخشش کننده» است. در هر دو صورت، این لقب برازنده مهدی موعود (عج) است.
شهر «کوفه» در سال ۱۷ هجری به دستور عمر خلیفه دوم و به دست سعد بن ابی وقاص فرمانده سپاه مسلمانان در جنگ با ایرانیان پی ریزی شد. هدف از تأسیس این شهر، بنیانگذاری یک پادگان نظامی در نزدیکی ایران، به منظور پشتیبانی نیروهای عمل کننده در داخل ایران بوده است. از روایات استفاده می شود که کوفه، پس از ظهور و قیام حضرت مهدی علیه السلام پایتخت حکومتی و مرکز خلافت و مقر دولت آن بزرگوار خواهد بود. «مفضل از امام صادق علیه السلام سؤال می کند: سرور من، خانه حضرت مهدی علیه السلام و محل اجتماع مؤمنان کجا خواهد بود؟ آن حضرت می فرماید:«مقر حکومتش، کوفه و مجلس حکمفرمایی اش مسجد جامع آن و بیت المال و محل تقسیم غنایم مسلمانان، مسجد سهله خواهد بود و خلوتگاه او موضعی است که ریگ های سفیدسرزمین نجف است». در روایتی از مردم کوفه در زمان حضرت مهدی علیه السلام، به عنوان خوشبخت ترین مردم یاد شده است.«روزی از روزها امام صادق علیه السلام در نقطه ای پشت کوفه دو رکعت نماز گزارد و به یار با وفایش ابان بن تغلب فرمود: اینجا محل خانه قائم علیه السلام است».شیخ طوسی نیز درباره ورود حضرت مهدی علیه السلام به کوفه چنین نقل کرده است: «در حالی که سه پرچم در کوفه به شدت درگیر است، او وارد کوفه می شود. پس کوفه برای او مسخّر می شود. او وارد کوفه شده بر فراز منبر قرار گرفته، به ایراد خطبه می پردازد. مردم آن قدر اشکِ شوق می ریزند که متوجه سخنان او نمی شوند». علاوه بر اینکه کوفه مرکز حکومت مهدی علیه السلام خواهد بود، از روایات مربوط به «رجعت» استفاده می شود که پایتخت دولت کریمه خاندان وحی نیزخواهد بود.
«سامرّا» دومین شهری است که عباسیان در ۱۲۰ کیلومتری شمال بغداد، بر کنار شرقی دجله ساختند. این شهر از زیارتگاه های عمده شیعیان و مدفن امام علی النقی علیه السلام و امام حسن عسکری علیه السلام است. سردابی که معبد و خوابگاه امامان علیهم السلام و ولایت گاه حضرت قائم علیه السلام و محل تشرف صالحان و دیدار ایشان بوده است، در آنجا قرار دارد. نام این شهر به زبان آرامی «سامرا» دانسته شده و معتصم خلیفه عباسی – که آن را پایتخت خود قرار داد – آن را «سُرَّ مَن رای» (هر که آن را ببیند مسرور می شود) نام گذاشت. روی سکه هایی که در زمان عباسیان در آن شهر ضرب گردیده و اکنون در دست است، همین نام عربی وجود دارد. سامرّا به جهت مدفون بودن دو تن از ائمه بزرگوارعلیهما السلام، از زیارت گاه های عمده شیعیان و از اماکن مقدس ایشان است. مشهد این دو امام در قسمتی از سامرّا واقع است که عسکر معتصم و اردوگاه وی آنجا بود؛ از این رو ایشان را عسکری گویند. علاوه بر دو امام دهم و یازدهم، نرجس خاتون و حکیمه خاتون را در آنجا دفن نموده همچنین جده، مادر امام حسن عسکری و حسین ابن علی الهادی در این محل مدفون شدند.
«ازلی» منسوب به «صبح ازل» است. آیین ازلی شعبه ای منشعب از بابیّه است، که توسط «یحیی نوری» تأسیس گردید.
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوَاْ إِن تُطِیعُواْ الَّذِینَ کَفَرُواْ یَرُدُّوکُمْ عَلَى أَعْقَابِکُمْ فَتَنقَلِبُواْ خَاسِرِینَ
ای کسانی که ایمان آورده اید اگر از کافران پیروی کنید شما را به آیین گذشتگان کافرتان برمی گرداند پس خسارت دیده و زیانکار خواهید گشت.
خطر گمراهی و کفر در کمین همه است حتی مومنان. مومنان باید مراقب تبلیغات و وسوسه ی دشمن بانشد.
إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْأَرْضِ زِینَةً لَّهَا لِنَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا
آنچه روی زمین است، زینت برای آن قرار دادیم تا انسان را بیازمائیم که چه کسانی اعمال نیکوتری انجام می دهند
خانه و باغ زینت زمین است اما زینت انسان، ایمان و انسانیت اوست. برای رسیدن به زیبای ظاهری دنیا زیبائی معنوی را از دست ندهیم. در زندگی دنیا، در حال آزمایش هستیم و معلوم خواهد شد چه کسی زیبائی کوتاه و ظاهری را انتخاب می کند و چه کسی زیبائی ماندگار و واقعی را.
